Sincar’da peşmerge güçlerine, Kayyara’da Amerikan askerlerine, Tazehurmatı’da Türkmen sivillere... Son bir yıldır Musul’un etrafındaki bu bölgelerde birden çok kimyasal silah saldırısı yaşandı.
Amerikan istihbaratı, muhtemel Musul operasyonu öncesi IŞİD’in kimyasal silah kapasitesini öğrenmek için çalışma başlattı.
Alınan örnekler laboratuvarlara gönderildi. Çıkan sonuçlar hardal kimyasal ajanına işaret ediyordu. Toz halindeki ham hardal ajanı, zehirli olmasına karşın daha az öldürücü özelliğe sahip. Ancak yoğun olarak kullanıldığı zaman tehlikeli oluyor. Esas tehlikeli olansa hardal gazı.
Pentagona göre IŞİD’in havan veya küçük roket başlıklarına yerleştirdiği kimyasal madde ham hardal. Yani daha az öldürücü olan toz hali. Ama örgütün daha etkili kimyasal silahlar yapma kapasitesi bulunuyor.
Saddam döneminde Irak’ın kimyasal silah programını yürüten uzmanlar vardı. Bunların bazılarının IŞİD saflarına katıldığı tahmin ediliyor. Örgüt, Suriye’de, Esed güçlerine ait kimyasal başlıklı silahları da ele geçirmiş olabilir. Bütün bu faktörler IŞİD’ın kimyasal kapasitesinin göz ardı edilmemesi gerektiğini ortaya koyuyor.
IŞİD’ın kimyasal silah fabrikaları
Eylül 2016’da IŞİD, koalisyon uçaklarının Musul’daki tek ilaç fabrikasını vurduğunu ileri sürdü. Pentagona göreyse, örgütün kimyasal silah fabrikası ve komuta merkezleri imha edilmişti.
Musul operasyonu ve kimyasal tehlike
IŞİD Musul’un güneyinde yer alan Kayyara bölgesinde ve onun hemen doğusunda yer alan Kerkük’ün Tazehurmatı ve Dibis gibi bölgelerinde kimyasal başlık taşıyan roket ve havan saldırıları düzenledi.
Tazehurmatı saldırısı sivil Türkmenleri hedef aldı. Yerleşim bölgelerine atılan kimyasal başlıklı el yapımı mühimmat en çok burada etkili oldu. Hazırlıksız yakalanan çoğu kadın ve çocuklardan oluşan bölge ahalisinden 400’ü aşkın kişi kimyasal maddeden etkilendi. Bir çocuk yaşamını yitirdi.
Musul kent merkezinin 110 kilometre güneydoğusuna düşen Kerkük’ün Dibis kasabasına gittik. Buradaki peşmerge hattı Musul’a kadar uzanan IŞİD bölgesinin sınırı.
Peşmerge üsteğmen Hemin Hüseyin, çevre köylerde yaptıkları operasyonlar sırasında ele geçirdikleri kimyasal başlıklı, el yapımı havan mermilerini gösteriyor. Henüz kullanılan maddenin türü bilinmiyor ancak Hüseyin, etkili olduklarını yaşayarak öğrendi:
“Bir keresinde bizim bölgemize hemen arkasına iki kimyasal başlıklı havan mermisi attılar. İki üç arkadaşımızla birlikte olay yerine gittik. Hepimizde mide bulantısı ve nefes darlığı olmuştu.”
IŞİD hardal gazı elde etmeyi başardı mı ? Suriye rejiminin sahip olduğu kimyasal başlıklı silahları elde etti mi? Bu soruların yanıtlarını ne Amerikalılar, ne de Iraklı güvenlik kaynakları biliyor.