ABD Başkanı Barack Obama’nın IŞİD ile Mücadele Özel Temsilcisi Brett McGurk, Türk askerlerinin Musul yakınındaki Başika’da yerel güçleri eğitim amaçlı bulunmasııyla ilgili, değerlendirme yaptı. ABD Dışişleri Bakanlığı'nın günlük basın toplantısına katılarak IŞİD’e karşı yürütülen kampanyayla ilgili bilgi veridkten sonra gazetecilerin sorularını yanıtlayan McGurk, konuyla ilgili şunları söyledi:
"Bu konudaki temel prensiplerimiz çok açık. Irak’taki tüm askeri eylemler Irak hükümetinin tam rızası ve koordinasyonuyla olmalı. Biz Irak’ta koalisyon olarak Irak hükümetinin rızası olmadan hiçbir şey yapmıyoruz."
McGurk, bu konudaki diğer prensiplerinin ise Irak’ın egemenliği ve toprak bütünlüğü olduğunu belirtti.
Başika’daki konuşlandırmanın bir yılı aşkın bir süre önce gerçekleştiğini ifade eden McGurk, bunun öncesinde yanlış iletişim veya başka bir şey olduğunu ancak konuşlandırmaya Irak hükümetinin rızasının olmadığını ileri sürdü.
McGurk, kampta yerel güçlerin eğitildiğini ve bunların Iraklıların komutasında operasyonlara katılacağının söylendiğini hatırlatarak, "Musul operasyonunda ana prensip şu, bir plan ve bir komuta var. Bunun dışındaki herhangi bir silahlı grup çok ciddi bir problem olabilir" dedi.
Brett McGurk, sorunu diplomatik yollardan çözmek için Bağdat’taki ortaklarıyla yakın çalışma içerisinde olduklarını söyledi.
Bildiri krizi
Irak Parlamentosu Salı günü, Türk askerinin ülkedeki varlığını sonlandırmasını istediği bir bildiri yayınlamıştı. Bildiriye gerekçe olarak Ankara'nın Başika Kampı'yla ilgili son dönemdeki açıklamaları ve Irak'a yönelik tezkere kararının 1 Ekim'de TBMM'de uzatılması gösterilmişti.
Parlamento ayrıca, Türkiye'nin Bağdat Büyükelçisi'ne nota verilmesi, Türk güçlerinin 'işgâlci güçler' olarak nitelenmesi, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın açıklamalarının kınanması ve Türkiye ile ticari ve ekonomik ilişkilerin gözden geçirilmesi gibi Irak hükümetinden bir dizi talepte bulunmuştu.
Dışişleri'nden açıklama
Türk Dışişleri Bakanlığı, aynı gün bildiriye sert tepki göstermişti. Bakanlığın yazılı açıklamasında, "Irak Temsilciler Meclisi’nin 4 Ekim 2016 tarihinde aldığı kararı kınıyoruz. Özellikle sözkonusu kararın Sayın Cumhurbaşkanımıza yönelik çirkin ithamlar içeren bölümünü şiddetle protesto ediyor ve kabul edilemez buluyoruz. Bu kararın, Türkiye’nin yıllardır her konuda yanında durduğu ve elindeki tüm imkânlarla destek olmaya çalıştığı Irak halkının büyük bölümünün görüşlerini yansıtmadığını düşünüyoruz" ifadeleri yer almıştı.
Büyükelçi çağrıldı
Bunun üzerine Irak’ın Ankara Büyükelçisi Hişam Ali Ekber İbrahim el-Alevi, Çarşamba günü Dışişleri Bakanlığı'na çağrılmış ve kendisine bildiriden duyulan rahatsızlık iletilmişti.
Üst üste tepki geldi
Konuyla ilgili Çarşamba günü açıklama yapan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, "Irak Meclisi'nin TBMM'de yenilenen tezkerenin tekrar kabul edilmesinden sonra yaptıkları açıklamayı iyi niyetli bulmuyoruz ve Irak halkının tamamını temsil etmediğini çok iyi biliyoruz" demişti.
Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş da, "Başika meselesinde biliyorsunuz başından itibaren Kuzey Irak'taki yerel yönetimin, Barzani yönetiminin de Türk birliklerinden özellikle yerel güçlerin Musul'u kurtarmak için eğitilmesi konusunda destek istediği, yardım istediği de açıktır. Bu konu herhangi bir tartışma konusu değildir. Türkiye, Başika'nın tartışma konusu yapılmasına müsaade etmeyecektir" diye konuşmuştu.
Başbakan Binali Yıldırım da konuya Perşembe günü tepkisini göstermiş, "Türkiye hakkında ileri geri laflar etmek, Irak hükümetinin haddi değil"demişti. Türk varlığının Başika'da kalmaya devam edeceğini de eklemişti.
IKBY'den destek
Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Hükümet Sözcüsü Sefin Dizayi, Türk askerlerinin konuşlandığı Musul'a yakın Başika ve Duberdan eğitim kamplarının, Irak merkezi hükümeti ve Savunma Bakanlığı'nın bilgisi ve rızası dâhilinde kurulduğunu söylemişti.
Erdoğan ne demişti?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 1 Ekim'de TBMM'nin açılışında yaptığı konuşmada şunları söylemişti:
"Musul'a yapılacak bir operasyonun Telaferi de etkileyeceğini hatırlatmak isterim. Musul'un DAEŞ'ten kurtulabileceğine inanıyoruz. Türkiye olarak masanın dışında kalamayız. Diğerlerinin böyle bir sınırı yok. Ama onlar orada sonuç belirlemek istiyor, biz buna seyirci kalamayız. Bunun kararını da burası verecek. Türkiye olarak kendi sınırlarımız içerisinde huzur ve güven içerisinde yaşamak istiyorsak, bu doğrultuda ilerlemek zorundayız."
Erdoğan, 28 Ağustos’ta Gaziantep’te düzenlenen mitingde ise konuyla ilgili şu ifadeleri kullanmıştı:
"DAEŞ'in Suriye ve Irak'tan temizlenmesi için yürütülen çalışmalara her türlü katkıyı vereceğiz. Cerablus'ta bunun için varız, Başika'da bunun için varız. Gerekirse diğer bölgelerde de aynı şekilde sorumluluk üstlenmekten kaçınmayacağız."
Cumhurbaşkanı, Aralık ayında Al Jazeera'ye verdiği mülâkatta da Başika'ya Irak'ın talebiyle Türk askerinin gittiğini söylemişti:
"DAEŞ, Musul'a mâlum girmişti. Daha sonra bir yayılma politikasıyla DAEŞ Kuzey Irak'ta ağırlıklı olarak bir yayılma içerisine girdi. Ve 2014'te sayın İbadi Türkiye ziyaretinde bizimle bunları konuştuğunda, bizden kendileri için eğitim amaçlı talepleri oldu. Ve bu talepler sebebiyle de biz bu Başika Kampı'nı kurduk. Bunların hepsinden bilgileri var, haberleri var. Şimdi adama sormazlar mı, 'O Başika Kampı kurulduğunda siz neredeydiniz?' O günden bugüne hiç sesiniz çıkmadı. Ve şimdi yeni, bölgedeki bazı gelişmeler üzerine böyle bir adım atıyorsunuz. Ve biz Başika Kampı'nı güçlendirmek üzere buradaki eğitim ekiplerimizi daha da artırmış olduk. Ve bunlar tamamıyla bir muharip güç olarak orada değiller. Daha çok eğitici olarak oradalar."
Kaynak: AA, Al Jazeera